Μία γυναίκα με ασύγκριτη ομορφιά, που την αγάπησαν και τη ζήλεψαν πολύ, ακόμα και μετά θάνατον. Μία ύπαρξη που αναστάτωσε τη Θεσσαλονίκη, τους ανθρώπους, τις γειτονιές και τα ...κτήριά της. Μία ποιήτρια που ...τραγουδιέται από το πανελλήνιο ακόμα και σήμερα, με ελάχιστους να γνωρίζουν ότι οι στίχοι είναι δικοί της. Μια Θεσσαλονικιά που αρρώστησε από φυματίωση και κατέληξε τη δεκαετία του '30 στο σανατόριο του Ασβεστοχωρίου, ενώ στη συνέχεια ήταν αυτή που ...εγκαινίασε το «κλαμπ» των ...ροκ 27άρηδων που έφυγαν από αυτή τη ζωή για να φτάσουν στον τελευταίο τους προορισμό. Είναι η Ανθούλα Σταθοπούλου, η πρώτη γυναίκα του Γιώργου Βαφόπουλου, την οποία επιχειρεί να «συστήσει» και να βγάλει από την αφάνεια, ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός Στέφανος Τσιτσόπουλος, μέσα από το νέο του βιβλίο με τίτλο «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα».

Σύμμαχοί του σ' αυτήν την προσπάθεια είναι οι ήρωες του βιβλίου του, Φλωρεντία Τσακίρη, παλαιοπώλισσα στο Μπιτ Παζάρ, ο πρώην εραστής της Άλκης Περραιβός, ιδιοκτήτης μπαρ στη Στοά Κολόμβου και η δημοσιογράφος Τίνα Ντουκάς. Μάλιστα, μέσα στις σελίδες «ζωντανεύουν» για να μιλήσουν για την Ανθούλα Σταθοπούλου οι επίσης Θεσσαλονικείς ποιητές Ντίνος Χριστιανόπουλος και Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, οι οποίοι σε πρότερο χρόνο είχαν όντως μοιραστεί με τον Στέφανο Τσιτσόπουλο, περιστατικά που αφορούσαν τη Σταθοπούλου και «πικάντικες» ιστορίες.

«Είναι μία ηρωίδα που είχε όλα τα φόντα για να γίνει βιβλίο, το οποίο ήταν σαν έγραφε το όνομά μου», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Στέφανος Τσιτσόπουλος, αποκαλύπτοντας τα όσα ...καρμικά συνέβησαν από τη στιγμή που έμαθε για την ύπαρξη της Ανθούλας Σταθοπούλου, το «σημάδι» που ήρθε πολλά χρόνια αργότερα για να του δείξει ότι αυτή θα είναι το θέμα του επόμενου βιβλίου του και τον ευνοϊκό άνεμο που έπνεε σε όλη την πορεία της έρευνάς του. «Το βιβλίο είναι ροκ, έχει μέσα πολλή Θεσσαλονίκη αλλά και Αθήνα, περιέχει πολλές ιστορίες που βγαίνουν για πρώτη φορά, καθώς και πολλές φωτογραφίες. Γενικά είναι τυραννισμένο βιβλίο -με την καλή έννοια, μου πήρε δυόμισι χρόνια να το γράψω, ενώ θα μπορούσα να το κάνω δοκίμιο σε τρεις μήνες. Αλλά αποφάσισα να το κάνω μυθιστόρημα γιατί ήθελα να αναφερθώ και στη δεκαετία του '80, να μιλήσω για το μπαρ Berlin, για το Bel Air, για τον Εξώστη, για τα παγωτά της Ωραίας...», λέει χαρακτηριστικά.

Ο θάνατος του Κερτ Κομπέιν, το τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη και η πρώτη «γνωριμία» με την Ανθούλα Σταθοπούλου

Είναι Απρίλιος του 1994 και ο Στέφανος Τσιτσόπουλος πίσω από το μικρόφωνο του 88μισό αναφέρεται στην είδηση της ημέρας, τον θάνατο του τραγουδιστή, κιθαρίστα και συνθέτη του συγκροτήματος Nirvana, Κερτ Κομπέιν. «Είπα στον αέρα "άλλος ένας που φεύγει στα 27 του χρόνια όπως ο Τζίμι Χέντριξ, η Τζάνις Τζόπλιν, ο Μπράιαν Τζόουνς των Rolling Stones". Εκείνη την ώρα χτυπάει το τηλέφωνο και είναι μία βαθιά γυναικεία φωνή που μου λέει "ακούω την εκπομπή σας και οφείλω να σας πω ότι η πρώτη σε αυτό το 'κλαμπ του παραδείσου των 27' είναι μία Θεσσαλονικιά"», θυμάται ο ραδιοφωνικός παραγωγός.

Όπως εξηγεί, ακροατής της εκπομπής του ήταν ο Χρήστος Αλαβέρας και παρεμπιπτόντως άκουγε και η μητέρα του, η ποιήτρια Ρούλα Αλαβέρα, η οποία και τηλεφώνησε. «Της απάντησα ότι δεν υπήρχε ροκ τη δεκαετία του '30, όμως μου είπε ότι ήταν πολύ ...ροκ κορίτσι, λεγόταν Ανθούλα Σταθοπούλου και ήταν ποιήτρια. Μάλιστα, μου είπε ότι μπορούσε να μου πει πολλά περισσότερα για εκείνη», αναφέρει ο κ. Τσιτσόπουλος και λέει πως στο διά ζώσης ραντεβού που ακολούθησε, ο ίδιος έμαθε τα πρώτα πράγματα για τη ζωή της Σταθοπούλου.

Ένα από αυτά είναι πως οι στίχοι του τραγουδιού του Βασίλη Τσιτσάνη «Ακρογιαλιές Δειλινά», βασίζεται στους στίχους ενός ποιήματος της Ανθούλας Σταθοπούλου με τον τίτλο «Μπορεί». «Τη ρώτησα πώς έγινε αυτό και μου είπε ότι στο σπίτι στην Παύλου Μελά που έμενε με τον Βαφόπουλο πριν τη μεταφέρουν στο σανατόριο, έμεινε αμέσως μετά ο Τσιτσάνης, ο οποίος βρήκε τα ποιήματά της και χρησιμοποίησε δύο από αυτά στα τραγούδια του -κάτι που προς τιμήν του παραδέχτηκε αργότερα», σημειώνει ο Στέφανος Τσιτσόπουλος, λέγοντας πως όλα αυτά και πολλά περισσότερα, με πολλές «ζουμερές» λεπτομέρειες, τα επιβεβαίωσε αργότερα μέσα από συζητήσεις που είχε με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, αλλά και με τον Γαβριήλ Πεντζίκη.

Η ιστορία που ξεχάστηκε και το «σημάδι» στο ταξί, που την έκανε τελικά βιβλίο

Μετά από αυτές τις αποκαλύψεις, η ζωή του Στέφανου Τσιτσόπουλου... συνεχίστηκε κανονικά. Αρκετά χρόνια αργότερα, βρέθηκε να πίνει καφέ στον πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη στην Αθήνα με την «καλύτερή του φίλη, "μητέρα", "αδερφή" και μέντορά του», όπως τη χαρακτηρίζει, την ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη.

«Είχα μόλις παραδώσει το τελευταίο μου μυθιστόρημα "Τα Χλωμά Συντριβάνια της Φωκίωνος Νέγρη" και όταν συναντηθήκαμε με ρώτησε τι άλλο θα γράψω, παρόλο που μόλις είχα παραδώσει, αφού πίστευε ότι ένας συγγραφέας πρέπει να γράφει συνέχεια». Ο Στέφανος της υποσχέθηκε να το σκεφτεί μόλις ηρεμήσει λίγο κι αφού ήπιαν τον καφέ τους, χώρισαν και πήρε ταξί για να πάει στη Νέα Σμύρνη. «Μέσα στο ταξί ακούω να παίζει στο ραδιόφωνο το "Ακρογιαλιές δειλινά" στην πρώτη του εκτέλεση με Βασίλη Τσιτσάνη και Στέλλα Χασκίλ και ο ταξιτζής είχε ...μερακλώσει. Τον ρώτησα αν ήξερε ποιος έγραψε τους στίχους και απάντησε με σιγουριά "η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου"», σημειώνει ο κ. Τσιτσόπουλος. Ο συγγραφέας ενημέρωσε τον οδηγό ταξί για τη νεαρή ποιήτρια που ενέπνευσε τον μεγάλο συνθέτη και στη συνέχεια αποφάσισε ότι βρήκε το θέμα για το νέο του βιβλίο, αρκεί να του έβγαινε η έρευνα που θα ξεκινούσε το αμέσως επόμενο διάστημα, οπότε και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη.

«Η έρευνα πήρε πέντε μήνες επειδή ήμουν πάρα πολύ τυχερός, μετά μου πήρε έναν χρόνο να σκεφτώ πώς θα το γράψω κι άλλον έναν για να το γράψω», εξηγεί ο κ. Τσιτσόπουλος, λέγοντας πως στο δρόμο του βρέθηκαν για να τον βοηθήσουν ο Γιάννης Μπουτάρης, η Ελένη Τσιτσιμίκλη, βιβλιοθηκονόμος του Βαφόπουλου και τότε διευθύντρια στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, ο αρχιτέκτονας Πέτρος Δημητρακόπουλος -τότε πρόεδρος στο Βαφοπούλειο, ο οποίος και τον έφερε σε άμεση επαφή με το «τελευταίο αίμα» του Γιώργου Βαφόπουλου, την Ξανθή Βαφοπούλου, που συμπτωματικά βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στη Θεσσαλονίκη, ενώ την επομένη έφευγε για την Αμερική.

Ένα φωτομυθιστόρημα που «ξεναγεί» τον αναγνώστη στη Θεσσαλονίκη του '30

Από αυτές και άλλες επαφές, αλλά και πολύ ρεπορτάζ, προέκυψε ένα υλικό με ποιήματα της Ανθούλας Σταθοπούλου, αδημοσίευτες φωτογραφίες της με τον αγαπημένο της Γιώργο Βαφόπουλο, αλλά και διασταυρωμένες ιστορίες που πλέκουν το μύθο για το αρχικό τους φλερτ, το φλογερό τους πάθος, τους καυγάδες, το γάμο τους και τον θάνατό της που τους χώρισε για πάντα. Βέβαια, στη ζωή του Βαφόπουλου έμεινε και εκ των υστέρων, παρά το γεγονός ότι τρία χρόνια μετά το θάνατό της, το 1938, γνώρισε την επόμενη σύζυγό του, Αναστασία Γερακοπούλου, η οποία ζήλευε την εκλιπούσα κι έτσι αποφεύγονταν οι συζητήσεις γι' αυτήν.

Στο βιβλίο αναφέρεται ότι ένας ακόμη από τους θαυμαστές της νεαρής ποιήτριας ήταν ο θρύλος του Ηρακλή Γεώργιος Ιβάνοφ και το ειδύλλιό τους έλαβε χώρα στις γειτονιές της Άνω Πόλης. Η ίδια πριν μείνει με τον Βαφόπουλο ζούσε απέναντι από την Καμάρα, στην οδό Καμβουνίων. «Κατάφερα να ολοκληρώσω το μυθιστόρημα βάζοντας εμβόλιμα τις εικόνες που διηγούνται την πραγματική ιστορία και κάποιες φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι. Ήθελα επί τούτου να είναι "σιωπηλές", γιατί στην ουσία όλα αυτά που μου έλειπαν για τη ζωή της Ανθούλας, τα "είδαν" τα κτήρια στους δρόμους που περπάτησε», επισημαίνει ο συγγραφέας.

Έτσι λοιπόν ο αναγνώστης θα διαβάσει αλλά και θα δει σε εικόνες την οδό Τσιμισκή, τη λαμπερή γόβα του Καρύδα στην Εγνατία, το Μπιτ Παζάρ, τη Στοά Κολόμβου, τις δωδεκαώροφες πολυκατοικίες της Λαγκαδά, την Παλιά Φιλοσοφική, ενώ στο πετυχημένο μίγμα των σελίδων θα ...συναντήσει ροκ αστέρες, θρυλικά στέκια της πόλης και αξέχαστα ζαχαροπλαστεία...

Το μυθιστόρημα «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός και η παρουσίασή του θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη στις 19:00 στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι δημοσιογράφοι Σύνθια Σάπικα και Γιάννης Παπαδημητρίου, ο πρόεδρος του MOMus Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος και ο φωτογράφος Λάζαρος Γραικός.

Βαρβάρα Καζαντζίδου

Φωτογραφίες: Λάζαρος Γραικός (οι φωτογραφίες της Σταθοπούλου προέρχονται από το Βαφοπούλειο και τις παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Τσιτσόπουλος)