Οι τεχνολογικές εξελίξεις με αιχμή την τεχνητή νοημοσύνη, που έχουν ολοένα μεγαλύτερο αντίκτυπο στην οικονομία και στην κοινωνία, βρέθηκαν στο επίκεντρο του τρίτου διεθνούς συνεδρίου "Microsoft Summit", με τίτλο «Empower3: Countries, Organizations, People», που διοργάνωσε σήμερα η Microsoft Ελλάς στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος (Εθνική Λυρική Σκηνή) και το οποίο παρακολούθησε πλήθος ειδικών και μη.

Λίγες μέρες πριν τη σημαντική εφαρμογή του νέου Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων της ΕΕ από τις 25 Μαΐου, μια εξέλιξη που αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις κυβερνήσεις, τις ανεξάρτητες Αρχές, τις εταιρείες (ιδίως της τεχνολογίας όπως η Microsoft και η Google) και τους χρήστες-πολίτες-καταναλωτές, Έλληνες και ξένοι εκπρόσωποι από τον χώρο της τεχνολογίας και των επιχειρήσεων έθεσαν επί τάπητος θέματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το διαδίκτυο των πραγμάτων, οι κβαντικοί υπολογιστές, τα online δεδομένα και το blockchain, που μεταμορφώνουν με ή χωρίς «θόρυβο» την καθημερινή ζωή. Διάχυτη ήταν η εντύπωση ότι η Ελλάδα -ως κράτος, επιχειρήσεις και πολίτες- πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να μην μην μείνει πίσω από τις καταιγιστικές εξελίξεις.

Η διευθύνουσα σύμβουλος της Microsoft Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας Πέγκυ Αντωνάκου τόνισε ότι πρέπει να φέρουμε στην Ελλάδα την παγκόσμια συζήτηση για θέματα αιχμής της τεχνολογίας, καθώς ο κόσμος μετατρέπεται σε ένα τεράστιο υπολογιστή, που ενσωματώνεται παντού στη ζωή μας, μεταμορφώνοντας τα πάντα. Η διεθνής τεχνολογική συζήτηση σήμερα, είπε, είναι μία: για την τεχνητή νοημοσύνη. Στόχος της Microsoft, πρόσθεσε, είναι μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, με έμφαση στο τι πρέπει να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη και όχι μόνο στο τι μπορεί να κάνει. Όπως ανέφερε, η ταχύτητα της αλλαγής είναι πια αδιανόητη και εκθετική, με χαρκτηριστικό παράδειγμα το υπολογιστικό "νέφος", που έχει γίνει πια τόσο απαραίτητο όσο το ηλεκτρικό ρεύμα. Εξέφρασε την ελπίδα ότι μπορεί στο μέλλον, η Ελλάδα να αναδειχθεί σε επίκεντρο της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.

Ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας Τούμας Χέντρικ Ίλβες εξήγησε ότι είναι δυνατό για κάθε χώρα να φθάσει τη δική του (που είναι Νο 1 στην ΕΕ σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες), αποκτώντας τον ίδιο βαθμό ψηφιοποίησης του κράτους και των υπηρεσιών προς τους πολίτες, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση. Χαρακτήρισε παράγοντα-κλειδί την ύπαρξη μιας μοναδικής ασφαλούς ψηφιακής ταυτότητας για κάθε πολίτη, με την κατάλληλη ολοκληρωμένη κρυπτογράφηση, ώστε εγγυάται την αξιοπιστία της υπογραφής του. Η ταυτότητα αυτή, όπως είπε, πρέπει να εφαρμοστεί ευρέως από το κράτος, τις εταιρείες και τους πολίτες.

Τόνισε ακόμη ότι η ψηφιοποίηση μειώνει τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά, ενώ κάλεσε την Ελλάδα, ως σεισμογενή χώρα, να μιμηθεί την Εσθονία και να δημιουργήσει μια "πρεσβεία δεδομένων" (data embassy) σε άλλη χώρα (η Εσθονία το έχει κάνει στο Λουξεμβούργο), ώστε να έχει "μπακ-απ" και να μην διακινδυνεύσει απώλεια εθνικών δεδομένων μετά από μια μεγάλη φυσική καταστροφή, όπως ένας ισχυρός σεισμός. Η ίδια διασφάλιση των δεδομένων υπάρχει, πρόσθεσε, και σε περίπτωση μιας εισβολής και κατοχής από ξένη δύναμη.

Επίσης, μίλησε για τη σημασία της εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής ψηφοφορίας (e-voting), ακόμη και για όσους πολίτες μιας χώρας ζουν εκτός συνόρων, κάτι που η Εσθονία έχει καθιερώσει προ ετών. Ως μια φτωχή πρώην σοβιετική δημοκρατία, ήμασταν σε χειρότερη κατάσταση από την Ελλάδα, όταν ξεκινήσαμε την ψηφιοποίηση της Εσθονίας, ανέφερε. Τόνισε ότι υπήρξε πολιτική βούληση, ευρεία συναίνεση μεταξύ των εσθονικών πολιτικών κομμάτων και επένδυση των αναγκαίων κονδυλίων με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ιδίως τραπεζών. Διαβεβαίωσε ότι η ακεραιότητα των online δεδομένων των πολιτών μπορεί να διασφαλισθεί χάρη στην τεχνολογία blockchain που χρησιμοποιεί πλέον η Εσθονία, έτσι ώστε π.χ. να μην διαρρεύσει ή να τροποποιηθεί παράνομα ένας ατομικός ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος.

Ο μηχανικός της Microsoft Τζέιμς Γουιτάκερ, αρχιτέκτονας της διαδικτυακής πλατφόρμας Bing, πρώην συνεργατης της Google και του FBI, μίλησε με εμπνευσμένο τρόπο για την «ανάδυση των μηχανών» στη σύγχρονη κοινωνία. Ανέφερε ότι είμαστε η πρώτη γενιά που φτιάχνει πιο έξυπνα μηχανήματα από εμάς - και ίσως αρκετά χαζή για να το κάνει! Τόνισε ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι παιγνίδι αλλά το μέλλον, σε συνδυασμό και με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων. Προέβλεψε ότι σε δέκα χρόνια η τεχνητή νοημοσύνη θα κυριαρχεί, γι' αυτό, όπως όπως είπε, «πρέπει όλοι να δείξουμε τη γενναιότητα της Εσθονίας».

Σε μια συναφή διεθνή εξέλιξη, η μητρική Microsoft στις ΗΠΑ μόλις δημοσιοποίησε τη δέσμευσή της να δώσει σε όλους τους χρήστες παντού στον κόσμο τα ίδια δικαιώματα που θα έχουν οι Ευρωπαίοι με βάση το νέο κανονισμό για τα δεδομένα. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι οπουδήποτε βρίσκεται ένας χρήστης, θα μπορεί να δει ποιά ακριβώς δεδομένα συλλέγει η Microsoft και, αν επιθυμεί, δικαιούται να ζητήσει να διορθωθούν ή να διαγραφούν ή να δηλώσει αντίθετος στη χρήση τους για σκοπούς μάρκετινγκ και διαφήμισης.

Κ. Δασκαλάκης (ΜΙΤ): Στην Ελλάδα πρέπει να ενισχύσουμε τον τεχνολογικό αλφαβητισμό και να εξοικειωθούμε με τους αλγόριθμους της τεχνητής νοημοσύνης

Πρέπει όλοι στην Ελλάδα να γίνουμε τεχνολογικά αλφάβητοι, να ενημερωθούμε και να εξοικειωθούμε με τους αλγόριθμους και την τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να είμαστε σε θέση να συνδιαμορφώσουμε το μέλλον που έρχεται.

Αυτό τόνισε ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Επιστήμης Υπολογιστών του πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, κλείνοντας το σημερινό διεθνές συνέδριο "Microsoft Summit" στο Κέντρο Πολιτισμού Σ.Νιάρχος, με μια εμπνευσμένη ομιλία που είχε ως θέμα τι σημαίνει «η επανάσταση των υπολογιστών» και με ποιές προκλήσεις φέρνει αντιμέτωπη την ανθρωπότητα.

Ο διακεκριμένος μαθηματικός που διαπρέπει στο εξωτερικό, τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευθεί πιο ουσιαστικά το καινοτόμο δυναμικό της διασποράς, αλλά και να αξιοποιήσει το εγχώριο ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό της. Κάλεσε τους Έλληνες να σκέφτονται ταυτόχρονα παγκόσμια και τοπικά, ενώ επεσήμανε ότι είναι πολλές οι οικονομικές και κοινωνικές δυσλειτουργίες που πρέπει να ξεπερασθούν στη χώρα μας.

Ο Δασκαλάκης ζήτησε "να είμαστε λίγο πιο προσγειωμένοι" σχετικά με τις σημερινές δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, για την οποία είπε ότι "έρχεται, αλλά δεν έχει έλθει ακόμη ", όταν όμως αυτό συμβεί, τότε θα αλλάξει δραματικά τη ζωή μας.

Αναφέρθηκε εκτενώς στα αδύναμα σημεία της τεχνητής νοημοσύνης, όπως είναι η συχνή αναξιοπιστία της (π.χ. μπορεί να οδηγήσει σε παραπλανητική αναγνώριση μιας εικόνας και στο θανατηφόρο ατύχημα ενός αυτόνομου οχήματος), οι ηθικές δυσκολίες της (ο ηθικός κώδικας δεν μαθηματικοποιείται και οι αλγόριθμοι δεν μπορούν να πάρουν εύκολα ηθικές αποφάσεις), τα προβλήματα δημοκρατίας (με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την χειραγώγηση των αλγόριθμων για πολιτικές σκοπιμότητες και τα fake news που επηρεάζουν ατομικές συνειδήσεις και συλλογικές αποφάσεις), τα ελλείμματα αμεροληψίας (π.χ. αλγόριθμοι που αναπαράγουν ρατσιστικά ή σεξιστικά κοινωνικά στερεότυπα) και η πρόκληση της προστασίας της ιδιωτικότητας (αδιαφανής χρήση των προσωπικών δεδομένων).

"Η συζήτηση για όλα αυτά πρέπει να γίνει από όλους μας τώρα, προκειμένου να επηρεάσουμε το μέλλον μας για να μη γίνει δυστοπικό", τόνισε. Απέκλεισε πάντως τα μελλοντικά σενάρια του τύπου "πόλεμος ανθρώπου εναντίον μηχανής", καθώς, όπως είπε, η πραγματικότητα θα αποδειχθεί πιο περίπλοκη.

Νωρίτερα είχε περιγράψει τα έως τώρα μεγάλα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορα πεδία της οικονομίας, χάρη σε μια σειρά από online εφαρμογές ("έξυπνες" ηλεκτρονικές δημοπρασίες, μετακινήσεις τύπου Uber, "σερβίρισμα" online διαφημίσεων στους χρήστες-καταναλωτές, πλατφόρμες εύρεσης συντρόφων ή ανταλλαγής νεφρών κ.α.), που όλες έχουν ως κοινό παρονομαστή ότι επιτρέπουν το καλύτερο "ταίριασμα" μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Γι' αυτό, συμβούλευσε όποιον νέο Έλληνα θέλει να κάνει μια πετυχημένη start-up εταιρεία, να βρει κι αυτός μια ιδέα που θα κάνει πιο αποδοτική μια αγορά ή μια διαδικασία.

Ειδική αναφορά έκανε ο Δασκαλάκης στα κρυπτονομίσματα (π.χ. Bitcoin) ως "μία από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις του 21ου αιώνα". Για την τεχνολογία στην οποία αυτά τα εικονικά νομίσματα βασίζονται (blockchain), είπε ότι έχει μέλλον και ότι ήλθε για να μείνει.

Λίγο νωρίτερα, ένας άλλος ελληνικής καταγωγής επιστήμονας της διασποράς, ο Δημήτρης Αμυράς, ακτινολόγος στο ιατρικό κέντρο Healthcare NHS Trust του Imperial College του Λονδίνου, ο οποίος, χρησιμοποιώντας τη συσκευή επαυξημένης πραγματικότητας HoloLens της Microsoft, έχει δημιουργήσει πρωτοποριακά ολογράμματα για να «βλέπουν» οι χειρουργοί κάτω από το δέρμα, είχε αναδείξει τη σημασία που έχει η νέα ιατρική τεχνολογία να μην μείνει προνόμιο λίγων, αλλά να είναι προσβάσιμη από τη μεγάλη μάζα των πολιτών.