Βιβλιοκριτική, του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

Η Leila Slimani γεννήθηκε το 1981 στη Γαλλία, είναι αλγερινής και μαροκινής καταγωγής και έχει σπουδάσει στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι. Το 2014 δημοσιεύτηκε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Dans le Jardin del’Ogre», το οποίο μιλάει για γυναίκες εξαρτημένες από το σεξ. Για το δεύτερο μυθιστόρημά της «Chanson douce», που κυκλοφόρησε το 2016, της απονεμήθηκε το  βραβείο Goncourt. Το βιβλίο είδε για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας  στο ανεξάρτητο εβδομαδιαίο περιοδικό πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού «Le 1». 

Πριν από λίγο καιρό βγήκε στα ελληνικά, σε πολύ καλή μετάφραση της Ρούλας Γεωργακοπούλου, από τις εκδόσεις Στερέωμα, ένα άλλο βιβλίο της Σλιμανί, που τιτλοφορείται  «Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες» και αποτελεί επιλογή πολιτικών άρθρων ή πολύ σύντομων πεζών της (εξαιρετικά κομψές μινιατούρες) από το «Le  1». Όλα γράφτηκαν εν θερμώ, λίγο μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Μπατακλάν, αλλά δεν περιορίζονται στα γεγονότα της  τρομοκρατίας, βάζοντας στο επίκεντρο της προσοχής τους τη βαθμιαία προσχώρηση πλήθους παιδιών των νεότερων γενεών σε όλο και πιο άτεγκτες μορφές μουσουλμανικής πίστης, που μοιραία οδηγούν στους κόλπους του πολιτικού Ισλάμ και τις σκοτεινές πρακτικές του. 

Στα διηγήματα της Σλιμανί συναντάμε συχνά ανθρώπους μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας, που χωρίς να μετακινηθούν ούτε σπιθαμή από την ισλαμική τους πίστη παρακολουθούν κατάπληκτοι τους νέους τριγύρω τους να γίνονται αμετανόητοι φανατικοί εν ονόματι αξιών για τις οποίες φαντάζονται πως είναι ιερές και απαραβίαστες.  Μια στάση άκρως επικίνδυνη για το παρόν και αρκούντως επίφοβη για το μέλλον. Στην πολιτική της αρθρογραφία πάλι, η Σλιμανί, αφού υπενθυμίσει το βάρος που διεκδικεί η λογοτεχνία στη δημόσια σφαίρα της γαλλικής κοινωνίας, σπεύδει να επικαλεστεί  Γάλλους συγγραφείς, όπως ο Μισέλ Ουελμπέκ, αλλά και συγγραφείς διεθνών προδιαγραφών, όπως ο Σαλμάν Ρούσντι, προκειμένου να ενισχύσει τα επιχειρήματά της για την απειλή την οποία εκπροσωπεί ο μουσουλμανικός φονταμενταλισμός. 

Μαροκινή και Γαλλίδα ταυτοχρόνως, η Σλιμανί προασπίζεται σθεναρά την κοσμική της συνείδηση (δεν διστάζει να εκφράσει την αποστροφή της για τη Σαρία), απορρίπτει τη θρησκοληψία και τον εθνικισμό και μιλάει για το πολιτισμικό μίγμα και τις πολλαπλές κουλτούρες και καταγωγές που τρέφουν τον κορμό κάθε νεωτερικής κοινωνίας. Οι άνθρωποι, τουλάχιστον στη Δύση, δεν ενηλικιώνονται για να ζωστούν τη σπάθα του πολέμου και να σκορπίσουν τον θάνατο: ζουν εκ των πραγμάτων μαζί, ακόμα κι αν ο καθένας εκκινεί από πολύ διαφορετική αφετηρία, και βλέπουν πέρα από σύνορα και διαχωρισμούς οι οποίοι επιβάλλουν μια μονομερή και μονόχνοτη φυλετική, εθνική και θρησκευτική ταυτότητα.

Ο μουσουλμανικός φονταμενταλισμός  βρίσκεται, ωστόσο, πολύ μακριά απ’ όλα αυτά κι είναι έτοιμος να στρέψει τα όπλα του όχι μόνον εναντίον των αλλοθρήσκων, αλλά και κατά αντίπαλων ενδομουσουλμανικών δογμάτων (επί παραδείγματι Σιίτες ενάντια σε Σουνίτες και τανάπαλιν): μέχρι τελικής πτώσεως, μέχρι να εξαλειφθεί και η ύστατη διαφορά. Ο καθένας ξέρει πόσο δύσκολο είναι να σταματήσει κάτι τέτοιο. Η φωνή, παρόλα αυτά, της Σλιμανί είναι μια φωνή που εκπροσωπεί την ελευθερία και την αυτονομία του ατόμου και διαθέτει μια μαχητικότητα που μας γεμίζει με θάρρος και αισιοδοξία.