Το Μπάουχαους δεν είναι στιλ, είναι ιδέα!
«Το Μπάουχαους ήταν ιδέα. Μόνο μια ιδέα έχει τη δύναμη να εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό», έλεγε το 1953 ο τελευταίος διευθυντής του, ο Λούντβιχ Μις βαν ντερ Ρόε. Ήταν ένα -ουτοπικό ίσως- δημοκρατικό, διεθνιστικό, κοινωνικό, ανατρεπτικό καλλιτεχνικό κίνημα, πάντως όχι απλό στιλ. Πρέσβευε την αδιάσπαστη ενότητα τέχνης και χειροτεχνίας και την συμφιλίωση τέχνης και βιομηχανίας. Αποσκοπούσε στην κατασκευή κτιρίων των οποίων η μορφή να ακολουθεί την λειτουργία -απαλλαγμένων από κάθε περιττή διακόσμηση- και στην παραγωγή αισθητικά αναβαθμισμένων προϊόντων μαζικής κατανάλωσης, αν και απέρριπτε την πλήρη εμπορευματοποίηση. Τελικός στόχος ήταν το συνολικό έργο τέχνης για όλους.
Η προσπάθεια να καταργηθεί η «αλαζονική», κατά τον Γκρόπιους, διάκριση μεταξύ του καλλιτέχνη και του τεχνίτη, το έφερε αμέσως στην πρωτοπορία του ευρωπαϊκού νεωτερισμού. Στη Σχολή διδάσκονταν όλες οι τέχνες, συνδυάζονταν οι καλλιτεχνικές δεξιότητες και η πρακτική εφαρμογή. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι, οι μισοί γυναίκες, ζούσαν σχεδόν κοινοβιακά. Μαζί έφτιαξαν και τις σουρεαλιστικές φορεσιές για τα θρυλικά πάρτι τους, από τις οποίες εμπνεύστηκε ο Όσκαρ Σλέμερ το «Τριαδικό Μπαλέτο», μια ανανεωτική πρόταση για το χορό, δίνοντας μια άλλη διάσταση στο Μπάουχαους.
Τι επηρέασε τον Γκρόπιους να προτείνει αυτήν την αρχιτεκτονική συμφωνία λειτουργικότητας, λευκού και καθαρότητας των γραμμών; Είχε πρότυπα; Ναι, προηγήθηκαν ο Αυστριακός Άντολφ Λόος ο οποίος είχε μελετήσει επισταμένως τα κυκλαδίτικα σπίτια και ο Γαλλοελβετός Λε Κορμπιζιέ, ο οποίος θαύμαζε την αρχιτεκτονική των αιγαιοπελαγίτικων νησιών. Οι δύο λάτρεις της δωρικότητας εξήραν τις αναλογίες, την αρμονία και την ανθρώπινη κλίμακα των σπιτιών στα νησιά του Αιγαίου, τα οποία κατά τον Αναστάσιο Ορλάνδο είναι το αρχέτυπο της νεωτερικής αρχιτεκτονικής. «Πρόκειται για τα ασβεστωμένα παραδοσιακά σπίτια, που έχουν επίσης αυτό το κυβιστικό, σχεδόν σε στιλ Μπάουχαους, για τα οποία θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι αρχιτέκτονες της αβανγκάρντ απλώς το ανανέωσαν», αποφαινόταν πρόσφατα σε συνέντευξή του και o Φίλιπ Όσβαλντ, ο πρώην διευθυντής του Μπάουχαους και καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ.
Αυτές τις σχεδιαστικές αρχές θα εφαρμόσει ο Γκρόπιους στο συγκρότημα της Σχολής στο Ντέσαου, όπου θα μετακομίσει διωκόμενη από την Βαϊμάρη, το 1925, κατηγορούμενη για ...«μπολσεβικισμό». Στο εμβληματικό αυτό κτίριο, το σύμβολο του Μπάουχαους, αντανακλάται το πνεύμα του Γκρόπιους.
Επιμέλεια αφιερώματος: Αντώνης Πολυχρονάκης
Διαβάστε επίσης:
Bauhaus: O "πολιτιστικός μπολσεβικισμός" που κυνηγήθηκε από τους ναζί
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή από επισκέπτες της ιστοσελίδας.