Του Χρίστου Καλουντζόγλου

Μεταφράζει, διασκευάζει, σκηνοθετεί και ερμηνεύει έναν κεντρικό ρόλο. Ο λόγος για τον Δημήτρη Μαυρίκιο, ο οποίος υπογράφει την παράσταση που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου που βασίζεται στο έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» και στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Τον συναντούμε για να μας εξηγήσει «...πως και γιατί...» αυτοσχεδιάζουμε. 

Ο Δημήτρης Μαυρίκιος είναι από τους ανθρώπους του θεάτρου που έχουν μελετήσει σε βάθος το φαινόμενο Πιραντέλλο. Το έργο «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» γράφτηκε το 1929, ωστόσο παραμένει ένα κείμενο διαχρονικό. «Τί είναι αυτό που κάνει τον Πιραντέλλο τόσο επίκαιρο κάθε φορά που παρουσιάζεται ένα έργο του», ρωτώ τον Δημήτρη Μαυρίκιο και μου επισημαίνει ότι «αυτό που κάνει τον Πιραντέλλο τόσο επίκαιρο δεν είναι άλλο από την επίγνωσή του, ότι μια παράσταση είναι δημιουργία κυρίως εκείνων που την φτιάχνουν και ότι ο ρόλος του συγγραφέα έχει πια τελειώσει όταν αρχίζει να χτίζεται μια παράσταση. Στην περίπτωσή μας η συμβολή του συγγραφέα έχει λήξει πριν από 90 χρόνια... Ο σκηνοθέτης- ρόλος, τον οποίο υποδύομαι, λέει αυτολεξεί στο πρωτότυπο κείμενο του ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ κάτι που γράφει ο Πιραντέλλο για τον εαυτό του: «Από όλους τους θεατρικούς συγγραφείς ο Πιραντέλλο είναι ίσως ο μόνος που έχει καταλάβει ότι το έργο του συγγραφέα τελειώνει στο σημείο όπου ο ίδιος το ολοκληρώνει γράφοντας την τελευταία λέξη του». Και μόνο μια τέτοια θέση αποκαλύπτει πόσο διαχρονική είναι η δύναμη του Πιραντέλλο και πόσο μπορεί να είναι ανοιχτή και βιώσιμη σε κάθε εποχή, σε κάθε τόπο και κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες...»

Ένας θίασος προσπαθεί να διασκευάσει σε θεατρικό έργο το διήγημα του ίδιου του Λουίτζι Πιραντέλλο «Λεονόρα, Αντίο!». Οι σκηνοθετικές εντολές προκαλούν σύγχυση για τους ηθοποιούς, οι οποίοι στο μεταξύ ταυτίζονται τόσο πολύ με τους ρόλους τους, ώστε διώχνουν τον σκηνοθέτη. Ως δραματουργός και πολιτικός στοχαστής ο Λουίτζι Πιραντέλλο βάζει τους ηθοποιούς να ταυτίζονται με τους ρόλους τους και να επιδιώκουν να βιώσουν τις ζωές των χαρακτήρων που υποδύονται. Πέραν της προφανούς ανάγνωσης- δηλαδή της δύναμης που αποκτά το δημιούργημα έναντι του δημιουργού - υπάρχουν και άλλες συνδηλώσεις που προκύπτουν από τη δική σας σκηνοθετική προσέ-γγιση, ρωτώ τον κ. Μαυρίκιο.

«Αν κάτι συνυπάρχει με τη φούρια των ηθοποιών να βιώσουν τις ζωές των χαρακτήρων που υποδύονται, αυτό είναι η δυναμική του δραματουργού-σκηνοθέτη που δημιουργεί τις συνθήκες μέσα στις οποίες ρόλοι και ηθοποιοί  βρίσκουν το απαραίτητο «θεατρικό οξυγόνο» για να υπάρξουν... Έχουν τόση λύσσα για να ζήσουν... Αλλά σε ποιον θεατρικό πλανήτη θα προσγειωθούν; Η ατμόσφαιρα είναι απαραίτητη για την ύπαρξη ζωής...», απαντά ο κ. Μαυρίκιος. 

Ο Μάριος Πλωρίτης έχει γράψει για το «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε»  ότι «είναι ένα δράμα που αποκαλύπτει τα μυστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας», παρατηρώ και ο σκηνοθέτης και ηθοποιός, επισημαίνει: «η φράση αυτή του θεατρικού δάσκαλου, που υπήρξε ο Πλωρίτης, ταιριάζει και στην περίπτωση πολλών άλλων έργων. Για να μην πω σχεδόν σε όλα τα θεατρικά έργα. Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις μας ο Μάριος Πλωρίτης μου έχει αποκαλύψει μεγάλες αλήθειες για τον θεατρικό λόγο και γενικότερα για το θέατρο. Θα τού είμαι εσαεί ευγνώμων για τη διδαχή. Σίγουρα το ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ αποκαλύπτει με τον δικό του τρόπο μυστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσα από μια συναρπαστική διαδρομή που ξεκινάει από την πραγματικότητα για να καταλήξει στο ακραίο βίωμα της μυθοπλασίας. Και μάλλον αυτό εννοεί εδώ ο δάσκαλος», προσθέτει ο Δ. Μαυρίκιος. 

Η συνάντησή μας γίνεται λίγες  μέρες πριν από την πρεμιέρα και ζητώ από τον συνομιλητή μου να μας «αποκαλύψει» κάποιο μυστικό της παράστασης. «Για τους περισσότερους θεατές, που δεν γνωρίζουν τι είναι ένα θεατρικό εργοτάξιο και επομένως  αγνοούν τι είδους μυρωδιές επικρατούν στην «κουζίνα» του θεάτρου (καθώς σχεδόν όλα τα έργα εισάγουν κατευθείαν τον θεατή στην «τραπεζαρία» όπου του προσφέρεται έτοιμη μια παράσταση μυθοπλασίας εν είδει ολοκληρωμένου εδέσματος) θα έλεγα ότι υπάρχουν πολλά μυστικά, σαν αρώματα σπάνιων μπαχαρικών που είναι δύσκολο να περιγραφούν με λέξεις», λέει ο Δημήτρης Μαυρίκιος και μας προσκαλεί στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου για να απολαύσουμε την υπέροχη «κουζίνα» του Λουίτζι Πιραντέλλο. 

INFO

Εθνικό Θέατρο-Κεντρική Σκηνή 
Απόψε αυτοσχεδιάζουμε-Λουίτζι Πιραντέλλο

Μετάφραση-Διασκευή-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης 
Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού
Πρωτότυπη Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Διασκευή-Προσαρμογή-Ενορχήστρωση-Μουσική:
Νίκος Κυπουργός
Σχεδιασμός Ήχου-Ενορχήστρωση: Στάθης Σκουρόπουλος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Κίνηση-Χορογραφίες: Βάλια Παπαχρήστου
Συνεργασία στη σκηνοθεσία: Μανώλης Δούνιας
Μουσική Διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός Σκηνοθέτης: Μαρία Βαρδάκα
Β΄ βοηθός Σκηνοθέτη: Εύα Οικονόμου-Βαμβακά
Βοηθός Σκηνογράφου: Μαρίνα Κωνιού
Βοηθός Ενδυματολόγου: Μάριος Παναγιώτου

Κινηματογραφικά 
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος, Άγγελος Παπαδόπουλος
Διευθυντής Φωτογραφίας-Ειδικά Εφφέ: Άγγελος Παπαδόπουλος
Μοντάζ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου 

Διανομή: 
Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Μαρία Βαρδάκα, Αλέξανδρος Βάρθης,
Γιάννης Βογιατζής, Δημήτρης Κακαβούλας, Δημήτρης Μαυρίκιος,
Γιώργος Μπένος, Ράνια Οικονομίδου, Εύα Οικονόμου-Βαμβακά,
Στέφανος Παπατρέχας, Γιούλικα Σκαφιδά, Νεκτάριος Φαρμάκης,
Λυδία Φωτοπούλου

Συμμετοχή από την οθόνη: Νίκος Καραθάνος

Συμμετέχουν: Μιχάλης Αρτεμισιάδης, Γιάννης Αρτεμισιάδης

Τραγούδι: Λιλή Νταλανίκα

Φωτογράφος Παράστασης:  Πάτροκλος Σκαφίδας

Το Εθνικό Θέατρο προχωρά φέτος σε μία εξόχως ενδιαφέρουσα συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ): η  προβολή των παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου γίνεται με έργα που επιλέχθηκαν σε συνεργασία με τους επιμελητές, από τη συλλογή του ΕΜΣΤ. Το αποτέλεσμα είναι οι ίδιες οι αφίσες να αναδεικνύονται σε εικαστικές προτάσεις υψηλής αισθητικής αξίας, αντάξιες του Εθνικού Θεάτρου και του ΕΜΣΤ.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ και το freepress περιοδικό «Πρακτορείο», ευχαριστεί θερμά το Εθνικό Θέατρο και το ΕΜΣΤ για την εμπιστοσύνη ως προς την αναπαραγωγή των εικαστικών στο «Πρακτορείο».