Συζήτηση με θέμα «Δασμοί, πληθωρισμός και αναταραχή-Η παγκόσμια οικονομία και οι δοκιμασίες που έχει μπροστά της»

Οι δασμοί που επέβαλε πριν λίγες ημέρες ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απασχόλησαν τη συζήτηση με τίτλο: «Δασμοί, πληθωρισμός και αναταραχή: Η παγκόσμια οικονομία και οι δοκιμασίες που έχει μπροστά της» που έλαβε χώρα στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιείται στους Δελφούς από τις 9 έως τις 12 Απριλίου. Συντονιστής του πάνελ ήταν ο Κωνσταντίνος Δαυλός, δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ.
Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης στην εισήγησή του τόνισε ότι η πολιτική Τραμπ καταστρέφει την αρχιτεκτονική των διεθνών οικονομικών σχέσεων, που οι Ηνωμένες Πολιτειες επιμελώς βοήθησαν να δημιουργηθεί τα τελευταία 80 χρόνια. Εφόσον μονιμοποιηθεί η νέα πολιτική των δασμών, μας πάει πίσω στα ποσοστά της δεκαετίας του 1930. Τότε η αύξηση του ποσοστού των δασμών από το ήδη υψηλό προηγούμενο επίπεδό τους από τον Πρόεδρο Herbert Hoover οδήγησε σε περαιτέρω επιδείνωση της Μεγάλης Ύφεσης (Great Depression), καθώς ακολούθησαν αντίποινα από τις υπόλοιπες χώρες. Σήμερα, η αύξηση του ποσοστού των δασμών ξεκινάει από χαμηλότερη βάση (περίπου 2%) αλλά είναι τουλάχιστον 3 φορές μεγαλύτερη, και μάλιστα με μια αμερικανική οικονομία 3 φορές πιο ανοιχτή στο εξωτερικό εμπόριο. Και τα αντίποινα έχουν ήδη ξεκινήσει από την πλευρά της Κίνας. Κατά συνέπεια, η πιθανότητα να μπει η παγκόσμια οικονομία σε μια τροχιά στασιμοπληθωρισμού έχει αυξηθεί.
Ωστόσο, στην ερώτηση για το αν βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας μεγάλης παγκόσμιας ύφεσης, παρόμοιας με αυτή της δεκαετίας του 1930, ο κ. Χαρδούβελης απάντησε αρνητικά. Τόνισε ότι, ανεξάρτητα από το πόσο επιβλαβής θα εξελιχθεί ο πόλεμος των δασμών, εφόσον οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανά τον κόσμο έχουν διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος, πιστεύει ότι δεν θα τα επαναλάβουν.
Με το διεθνές εμπόριο να συρρικνώνεται, οι επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία αναμένεται να είναι αρνητικές μεν, αλλά σημαντικά μικρότερου μεγέθους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Οι άμεσες επιδράσεις αναμένονται περιορισμένες λόγω της σχετικά μικρής εξαγωγικής έκθεσης της ελληνικής οικονομίας στην αμερικανική (το 4% των εξαγωγών μας). Ωστόσο, η εξασθένιση της ανάπτυξης της Ευρωζώνης, του κύριου εμπορικού εταίρου της χώρας μας, θα μπορούσε δευτερογενώς να περικόψει 0,2-0,3 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως από τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στη διετία 2025-2026.
Η κ. Χαρδούβελης ανέφερε ότι για την Ευρώπη η απάντηση στους δασμούς Τράμπ, περιέχεται στις πολιτικές που πρόσφατα έχουν προτείνει με εκθέσεις τους οι κκ. Ντράγκι και Λέττα.
Μιλώντας για το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού και ποιες χώρες απειλεί, την Ευρώπη, την Ελλάδα, τις ΗΠΑ ο πρόεδρος του ΔΣ της Eurobank κ. Γιώργος Ζανιάς σημείωσε πως αυτό θα εξαρτηθεί από σειρά παραγόντων. Όπως εκτίμησε, στις ΗΠΑ θα έχουμε στασιμοπληθωρισμό, καθώς θα επιταχυνθεί ο πληθωρισμός, αλλά το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει, καθώς εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως τη συμπεριφορά του δολαρίου, εάν θα υποτιμηθεί ή εάν θα ανατιμηθεί, καθώς και από αντίποινα που θα λάβουν οι άλλες χώρες κ.α. Η ιστορία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, σημείωσε χαρακτηριστικά και εκτίμησε πως εάν πρέπει να απαντήσουμε με ένα ναι ή με ένα όχι, η απάντηση θα είναι θετική για τις ΗΠΑ. Στο πεδίο της Ευρώπης, εάν αποφύγει τα αντίποινα (retaliation) τότε είναι μικρότερη η πιθανότητα να προκύψει στασιμοπληθωρισμός στην Ευρώπη εκτίμησε, σημειώνοντας πως προσωπικά θα πρότεινε να μην υπάρξουν αντίποινα αλλά να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε την Ευρώπη.
Σχετικά με το εάν η πολιτική του Τραμπ μπορεί να πετύχει και με ποιο κόστος ο κ. Ζανιάς εκτίμησε πως όλα αυτά είναι σχετικά. Επικαλούμενος πρόσφατο άρθρο των FT ο κ. Ζανιάς είπε πως o Τραμπ ήταν υπέρ της πολιτικής των δασμών που τώρα ακολουθεί εδώ και πολλά χρόνια - αρθρογραφούσε ήδη από τότε που ήταν 40 ετών και ασχολούνταν με το Real Estate. Είναι λοιπόν μια ιστορία 60 ετών αυτό που συμβαίνει τώρα, είπε και σημείωσε πως υπάρχουν πολλές παράμετροι. Αναφέρθηκε στο ότι πολλοί εκτιμούν πως οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τους δασμούς για να διαπραγματευθούν καλύτερες συμφωνίες με κάποιες χώρες. Αναφέρθηκε επίσης και σε εκτιμήσεις του συμβούλου του Ντ. Τραμπ, του κ. Ναβάρο, που κατηγορεί τον Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), και εκτιμά πως δεν λειτουργεί σωστά και οι πολιτικές του είναι τελικά εις βάρος των ΗΠΑ.
Σημειώνοντας πως η Κίνα είναι ένας πρωταθλητής στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, εκτίμησε πως ίσως ένας από τους λόγους αυτής της πολιτικής είναι πως με τον περιορισμό της παγκοσμιοποίησης θα περιοριστεί και η Κίνα. Ωστόσο όπως εκτίμησε η Κίνα έχει και αρκετά «όπλα», επισημαίνοντας πως σήμερα υπήρξε ένα sell off σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, πιθανόν λόγω Κίνας που κατέχει μεγάλο όγκο αμερικανικών ομολόγων και έχει τρόπους να επιφέρει πλήγμα στις ΗΠΑ, οι οποίες παράλληλα βλέπουν με αυτή την πολιτική πολλές συμμαχίες τους να χάνονται.
Όπως εκτίμησε, το βασικό πρόβλημα των ΗΠΑ είναι πως αποταμιεύουν λιγότερο. Πρωταθλητές στην αποταμίευση είναι η Ευρώπη και η Κίνα.
Οι άνθρωποι επενδύουν περισσότερο στις ΗΠΑ γιατί η αγορά διαθέτει μεγάλη ρευστότητα ενώ από την άλλη οι Αμερικανοί θέλουν να ξοδεύουν περισσότερα. Επομένως μπορεί να έχουν πρόβλημα και στο εσωτερικό της χώρας επίσης. Έτσι, το πρόβλημά τους μπορεί να είναι και στο εσωτερικό της χώρας και τώρα έχουν χρέος 120%, έλλειμμα 6%. Εάν μειώσουν το έλλειμμα, θα κλείσει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αλλά πραγματικά δεν ξέρω πόσο μακριά μπορεί να το πάει, είπε ο κ. Ζανιάς, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος έχει όπλα να χρησιμοποιήσει. Θα δούμε. Αυτή η ιστορία εξελίσσεται κατέληξε.
Αισιόδοξη για την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταπεξέλθει στους δασμούς, δήλωσε η γενική διευθύντρια Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης της EBRD, Charlotte Ruhe. «Δεν νομίζω ότι η παγκοσμιοποίηση έχει σταματήσει έτσι απλά. Υποχωρεί. Όμως βλέπουμε ότι η Ευρώπη είναι αυτάρκης σε αρκετά μέτωπα. Ο Τραμπ τραβά τα πράγματα στα άκρα. Βλέπουμε την αποτυχημένη πολιτική της Λιζ Τρας και μια οικονομική πολιτική που απέρριψε ακόμα και το δικό της γραφείο προϋπολογισμού. Η παγκοσμιοποίηση έχει περάσει το πικ της και υπάρχουν λόγοι γι' αυτό. Πρέπει να ενισχυθούν κομμάτια της κοινωνίας που εγκαταλείφθηκαν κατά τη διάρκεια της παγκοσμιοποίησης και θύμωσαν γι' αυτό».
Παράλληλα σημείωσε πως οι δασμοί θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στις ίδιες τις ΗΠΑ, εξηγώντας πως: «Η αυτοκινητοβιομηχανία και στις ΗΠΑ έχει πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού σε Μεξικό και Ευρώπη. 'Αρα το κόστος αγοράς και στις ΗΠΑ θα είναι πολύ υψηλότερο. Το βλέπω σαν διαπραγματευτική τακτική. Είδαμε ότι ο Λευκός Οίκος εκφράζει ήδη μια κάποια ανησυχία. Σε καμία περίπτωση δεν αποκλείεται να δούμε μια αντιστροφή της πορείας τους επόμενους μήνες».
Στην πολυπλοκότητα της γραμμής παραγωγής στάθηκε ο Iain Begg Professorial Research Fellow του London School Of Economics, ο οποίος ανέφερε ως παράδειγμα τα αεροπλάνα της Boeing. «Το Boeing έχει κομμάτια από πολλές χώρες. Αν επιβληθούν δασμοί, τότε τα ανταλλακτικά από κάποιες χώρες θα ακριβύνουν και η Boeing θα πουλά λιγότερα αεροπλάνα».
Παράλληλα, ο ίδιος εκτίμησε ότι «καλώς δεν έβαλε αντίποινα η ΕΕ» τονίζοντας όμως πως «Κάποια στιγμή ίσως πρέπει να σκεφτούν πιο επιθετική πολιτική. Μπαίνουν κάποια ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις δευτερογενείς συνέπειες όπως η συναλλαγματική ισοτιμία. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξει επαναπροσανατολισμός του εμπορίου. Αν με 100% δασμούς η Κίνα αποκλειστεί από την αμερικανική αγορά ίσως την στρέψουν στην Ευρώπη και οι ευρωπαϊκές εταιρείες ίσως να θέλουν να συναλλάσσονται περισσότερο με την Κίνα».
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή από επισκέπτες της ιστοσελίδας.